×
Hamburger Menü
×

Stoma İle Kaliteli Yaşam Sürmek İçin Nelere Dikkat Etmeliyiz?
Çözüm Önerileri Nelerdir?

Kolostomi veya ileostomi nedir?

Ostomi (Stoma), vücut atığının çıkarılması için karın bölgesinde cerrahi olarak oluşturulan bir açıklıktır. Yani karın bölgesinde oluşturan ağız kısmındaki açıklığa Ostomi denilmektedir. En kolay anlatımı ile bağırsağın torbaya bağlanmasına Ostami (Stoma), bu işlem için yapılan cerrahi müdahalelere ise ostomilere ise ileostomiler ve kolostomiler denir

İleostemi: İnce bağırsağın cerrahi yöntemlerle karın bölgesinden çıkarılması için yapılan müdahale iken Kolostomi ise kalın bağırsağın karın bölgesine açılmasıdır.

Ostomi (stoma) hangi durumlarda gerekir?

Kanser, travma, inflamatuar bağırsak hastalığı ve belirli doğum kusurları gibi hastalık veya yaralanmalar, dışkı akışını engelleyebilir. Bu durumda bağırsak hareketlerinde dışkılamayı sağlamak için ostomi uygulanmaktadır.
Kolostomi, cerrahın, kalın bağırsağı karın yüzeyine getirmesi için yaratılan açıklıktır.
Kolostomiler amaçlarına göre geçici veya kalıcı olabilir.

Geçici Kolostomi

Kalın bağırsak tıkanmaları,
Bağırsak yaralanmaları sonrası,
Bağırsak delinmesi sonrası,
Doğumsal- kaltımsal- bağırsak anormallikleri,
Bağırsakta yapılan bir ameliyatın iyileşmesini sağlamak,
Ciddi makat (anüs) hastalıkları ve yaralanmalar sonrası uygulanmaktadır.

Kalıcı Kolostomi

Makatın (anüsün) çıkartıldığı hastalıklar
Kalın bağırsağın son kısmı (rektum) ve makatın birlikte çıkartılması gereken hastalıklar
Makatı kontrol eden kasların işlevlerini gerçekleştiremediği hastalıklar
Kalın bağırsağın son kısmında kalıcı hastalık olması

Stoma hakkında bilmeniz gerekenler nelerdir?

Stoma, geçirilen Kolostomi veya Ileostomi ameliyatları sonrasında bağırsağın torbaya bağlanması için oluşturulmuş açıklıktır.

Pembe veya kırmızı, nemli ve biraz parlak renktedir.
Stomalar çoğunlukla yuvarlak veya ovaldir.
Stomaların cildin üzerine biraz yapışır, ancak bazıları düz şekildedir.
Stomanız temizlendiğinde az miktarda akabilir.
Stoma kullanırken etrafındaki cilt kuru olmalıdır.

İlestomi ve kolostomi ameliyatlarıyla stoma kullanan bireylerin sorunları...

Stoma kullanan bireyler bu durumdan fizyolojik, sosyolojik ve psikolojik olarak etkilenmektedirler.

Fizyolojik sorunlar: dışkı sızıntısı, gaz çıkarma, yorgunluk, iştahsızlık gibi birtakım deri problemleri, kabızlık, ishal, bulantı hazmetme sorunlarıdır

Sosyolojik sorunlar: Bu sorunların başında koku ve dışkı sızıntısı sorunları gelmektedir. Stoma kullanan kişiler, bu durumdan dolayı kaygı duyarak kendilerini sosyal aktiviteler ve toplumdan uzaklaştırabilirler. İş yaşamında, sosyal ortamda kendilerine duydukları güven ve ilgi azalan bireyler birtakım sosyal sorumlar yaşamaktadır.

Psikolojik Sorunlar: Cerrahi operasyondan sonra stoma ile yaşamaya adaptasyon sürecinde yaşanan bedensel değişimler kişide depresyon, kaygı, cinsel sorunlar gibi ruhsal boyutta kişiyi etkileyecek sorunlar yaşayabilmektedirler.

Stoma ile kaliteli bir yaşam sürmek için nelere dikkat etmeliyiz? Çözüm önerileri nelerdir?

Stoma Kullanan bireyler rahat bir yaşam sürebilmek için bazı unsurlara dikkat etmelidir. Bunlara dikkat edildiğinde ileostomi ve kolostomi operasyonları sonrası stoma kullanan bireylerin rahat bir günlük yaşam sürmeleri ve yaşam kalitelerini arttırmaları mümkündür.

Beslenme nasıl olmalıdır?

Beslenmede temel olarak, diyet kısıtlaması gerekli değildir. Yalnızca  Dengeli beslenme alışkanlığı kazanılmalıdır. Ayrıca Aşırı yeme nedeniyle gelişebilen obeziteye dikkat edilmelidir.

Özellikle ileostomisi olan kişiler için tüketilen yiyeceklere bağlı olarak, diyet lifleri, sindirilemeyen gıdalar stoma deliğinde tıkanabilir. Bu nedenle gıdaları doğru bir şekilde çiğnemek önemlidir.

Sindirilemeyen gıdalar önceden doğranmış olmalıdır. Vücutta yüksek miktarda enzim içeren gıdalar 1000 ile 2000 mL sulandırılmış dışkı atılır. Hastalar atılım miktarını azaltmak için aşırı su almaktan kaçınabilir. Bu durum sorun meydana getirebilir. Boşaltım miktarı büyük olduğunda su, çay, kahve veya alkol alınmamalı bu içeceklerden mümkün olduğunca kaçınmak gereklidir. Bunlar yerine çorba, meyve suyu ya da tuz ve şeker içeren içecekler almak daha iyidir.

Sindirilemeyen Gıdalar:
Mantarlar
Kök Sebzeler
Yüksek Lifli Gıdalar
Brokoli
Lahana
Mısır vb gıdalar olarak sırlanabilir.

Dışkılama: kabızlık, ishal, gaz ve koku sorunlarıyla nasıl başedilir?

Kabızlık. Kabızlıkta, aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir:

Yeterli miktarda su tüketimi
Düzenli bağırsak hareketleri için süt ürünleri ve diyet lifi içeren besinleri dengeli bir şekilde almak
Fiziksel ve zihinsel olarak rahatlanabilecek bir ortam yaratmaya özen göstermek
Yeterli düzeyde egzersiz yapmak
Kahvaltı gibi öğünlere dikkat edilmeli ve düzenli bir yaşam tarzı geliştirilmelidir.

İshal. İshalde, aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir:

Dengeli beslenme alışkanlığı kazanmak,
İshale neden olabilecek yiyecekleri tüketmekten kaçınmak(alkol, Kafein,karbonatlı içecekler, yağlı gıdalar, baharat ve çeşniler)
Çözünen diyet lifi gıdaları tüketmek (Patates, elma, muz ve şeftali, haşlanmış pirinç,ekmek, buğday ve şehriye)

Gaz. İnsanlar, her gün 0.4 ile 1.2 L gaz salınımı yapmaktadır. Gazın ana nedeni, konuşma ve yemek yeme sırasında hava yutmaktır. Ayrıca bakteriye bağlı olarak da gaz oluşabilir.

Gaz oluşumunu engellemek için aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir:

Yiyecekler yavaşça çiğnenmelidir. Çiğnerken, mümkünse sohbetten kaçınmalısınız.
Dişlere uygun olmayan protezler yemekler sırasında çok fazla hava yutulabilir. Bu nedenle uygun olmayan protez diş hekimi tarafından ayarlanmalıdır.
Gaz üretecek gıdalardan uzak durulmalıdır (bira, karbonatlı içecekler, patates, kabuklular, brokoli, karnabahar, pırasa)
Sakız çiğnemekten kaçınmak

Koku. Dışkı kokusu, enterik bakterilerden kaynaklandığı gibi proteinin bağırsak enzimleri tarafından kötü kokulu ürünle dönüştürülmesinden kaynaklanır. Bu nedenle, kokulu yiyeceklerden kaçınmalı ve bağırsak ortamını düzenleyen yiyecekler alınmalıdır. (Laktik asitli içecekler, maydanoz, yoğurt, limon)

Okulda veya çalışma ortamındaki stoma sorunları nasıl çözülür?

Çeşitli düzenlemeler yapılırsa bireyler stoma ile rahatlıkla verimli ve kolaylıkla çalışabilmektedir.

Stoma ile çalışan bireyler terlememeye özen göstermelidir. Ter miktarı, işin türüne ve miktarına göre değişebilir ve karın duvarına yapışabilir. Bu nedenle dikkat edilmesi gereken noktalardan biridir. Sıkı çalışma nedeniyle ter miktarı fazlaysa stoma cihazının ayrılmaması için dayanıklı bir cilt bariyeri seçilmelidir.

İşe ya da okula gitme zamanına ve araçlarına göre, dışkıyı ortadan kaldırmak için herhangi bir yer olup olmadığını teyit etmek gerekebilir.

İşyerlerinin çoğunun tuvaletleri vardır ve son zamanlarda çok amaçlı tuvaletlerin kullanımı artmaktadır, ancak işe dönmeden önce bunların kullanılıp kullanılmadıklarının doğrulanması gerekmektedir.

Özellikle çocuklar için, anaokulunda veya okuldaki kişilerle işbirliği yapılmalı ve anlayış göstermeleri gerekmektedir.

Her zaman bir alet, iç çamaşır, plastik poşet, önceden nemlendirilmiş mendil vb bulunmalıdır.