×
Hamburger Menü
×

Anal Inkontinens (Gaz-Gaita Kaçırma) Nedir? Tedavisi Nasıl Olur?
Bağırsak Inkontinensi (Gaz ve Dışkı Kaçırma) Tanı ve Tedavisi

Anal inkontinens (gaz ve/veya gaita tutamama/kaçırma) hastaların yaşam kalitelerini ve psikolojilerini çok olumsuz etkileyen bir sorun. Kişinin istemsiz ya da kontrol edemediği gaz ya da dışkı kaçırmasına Anal İnkontinens deniliyor. Araştırmalar toplumun yüzde 1-18’inin ve kadınların ise yüzde 4-24’ünü etkilediğini gösteriyor. Özellikle 65 yaş sonrası bu oran artıyor. Bu sorun genellikle doğum travması ya da makatta fissür (çatlak) ve fistül cerrahisine yani ameliyatlara bağlı oluşuyor.  

Özellikle anal fissür cerrahisinde iç kasın uygunsuz ve gereğinden fazla kesilmesi durumunda hastalarda anal kirlenme, istem dışı gaz kaçırma şikayetleri ortaya çıkabiliyor. Yine zor, iri, vakum ya da forseps yardımlı, dikişli normal doğum sırasında anal iç ve dış anal kaslara zarar verilebilmektedir. Rektal prolapsus denilen makat sarkması denilen durumda makattan bağırsağın dışarı sarkmasına bağlı anal kaslarda esneme, gevşeme olabiliyor. Bu durumda da gaz-gaita kaçırma görülebiliyor.

Tanı nasıl konuyor?

Tanı konulmada hastanın hikayesinin iyi alınması ve proktolojik masada dikkatli bir muayene edilmesi çok önemli. Hastanın gaz gaita kaçırma sıklığı özel olarak skorlanmalı (İnkontinens skorlaması 20 puan üzerinden). Bu sayede yapılan tedavilerin etkinliği sübjektif de olsa görülebilecektir. Tanıda anal kasların görüntülenmesini sağlayan pelvik MR, endoanal ultrason (EAUS), anal basıncın ölçülmesini sağlayan anal manometre  gibi sofistike testlerden faydalanılmakta.

Tedavide neler yapılıyor?

Özellikle bu bireyler kişisel davranış eğitimine tabi tutulmalı. Beslenme alışkanlığının düzenlenmesi gaz üretimin azaltacak ve dışkılama sayısını günde bir kere hacimli, yumuşak ve tam olarak boşaltmasını sağlayacaktır. Yine pelvik taban egzersizleri (Kegel, top ve asansör eğitimi) tedavinin başlangıcında önemli rol almakta. Özellikle bu aşamada hastaların kaygılarını azaltmak için psikiyatri uzmanından yardım alınmasında fayda var. Tedavilerin uzun soluklu olduğu birden her şeyin güllük gülistanlık olmayacağı konusunda hasta ile detaylı olarak konuşulmalıdır. Temel hedef hastanın başlangıç şikayetlerinde %50lik bir düzelmenin sağlanması.  

Anal inkontinens (Gaz-Gaita kaçırma) cerrahi dışı tedavi yöntemleri nelerdir?

Pelvik taban egzersizleri-biofeedback… bu yöntemde özel cihazlarla hastaların görerek ve duyarak pelvik taban kasları (mesane ve rahim arasında hamak görevi gören kas grubu) güçlendirmeleri amaçlanmaktadır.  Ayrıca bu egzersizler hastalarımıza birkaç seansta doğru biçimde öğretildikten sonra kendilerinin de devam etmeleri mümkün olabilmektedir.

Sinir uyarılması (Nöromodülasyon)… tıbbi adıyla PTNS denilmekte. Bu yöntemde ayak bileği iç yüzüne yerleştirilen bir iğne (akupunktur iğnesine benzer) ya da elektrod ile bunlara ayarlanmış özel frekanslarda elektrik uyarısı veren bir cihaz kullanılır. Bu sayede aşırı aktif mesane hastalığında, idrar kaçırma, anal kirlenme, gaz-gaita tutamama, dışkılama güçlüğü ve kronik kabızlık gibi hastalıklarında kullanılabilir.

Nöromodülasyon ne şekilde uygulanmaktadır?

Sinir uyarılması işlemi elektrot ya da iğnenin yerleştirilmesini takiben uygun program açılarak verilecek elektrik dozu uygulanan ayaktaki başparmağın aşağı-içe doğru kıvrılması gözlenene kadar arttırılmakta. Elektrik uyarısı 30 dakika süresince aralıklı olarak program dâhilinde otomatik şekilde verilip kesilmekte. Hastaya oturduğu yerden uygulanan bu işlem ek bir travmaya neden olmamakta.  

Nöromodülasyon yöntemi ne sıklıkta uygulanmaktadır?

Nöromodülasyon tedavisi günlük 30 dakika süre ile gün aşırı ve haftada 3 gün ya da haftada bir olmak üzere genellikle 12 seans planlanmakta. Ofis şartlarında da iğne ya da elektrod sinir uyarılması uygulanabilmektedir. Bu programların süresi (seans sayısı-hafta sayısı) hastanın ve hastalığın özelliğine göre artıp azaltılmaktadır.

Nöromodülasyon tedavisinin faydaları nelerdir?

Gaz gaita kaçırma tedavisinde; hastaların %78 inde uzun dönemli iyileşme görülmüştür.
Kronik kabızlığı olan bireylerde dışkılama sıklığında artış ve de bağırsak fonksiyonlarında düzelme izlenmiştir.
Aşırı aktif mesane tedavisinde %60 – 80 başarı görülmüştür.
Gündüz ve gece işeme sıklığı ve gaz salınımda ciddi azalmalar tespit edilmiştir.

Cerrahi yöntemler

Özellikle gaz kaçırma, anal kirlenme vakalarında ameliyathane şartlarında Gatekeeper, Sphinkeeper gibi özel silikonlar, yine özel dolgu maddeleri (Solesta®) kullanabiliyoruz. Özellikle FDA tarafından da onaylanan Solesta sonrası hastaların gaz-gaita kaçırma gibi şikayetlerinde %60’lık düzelme bildirilmiştir.
Özellikle doğum sonrası, geçirilmiş perine, makat cerrahilerine bağlı durumlarda kaslarda kısmi harabiyet olmakta ve hastanın gaz-gaita tutabilmesi mümkün olmamaktadır. Bu durumlarda sfinkteroplasti özellikle doğum sonrası ortaya çıkan defektlerde oldukça etkin bir çözüm olabilmekte. Kas harabiyetinin fazla olduğu durumlarda ise grasilis kas ya da gluteal kasların makat etrafına sarılması gibi daha sofistike cerrahiler uygulanabilmekte. Bu cerrahi yöntemlerin uygulamasında ilk cerrahi yöntem önem arz ediyor.

Gatekeeper-Sphinkeeper (silikon a. Uygulama öncesi ve b. Sonrası)

Gatekeeper uygulanımı sonrası EUS görünümü.

Solesta injeksiyonu

PTNS uygulaması